پيدا كردن قزل‌آلا

قزل‌آلاها را بر اساس عوامل زير مي‌توان يافت:

*حركت در رودخانه

*سايه‌هايي كه محل قزل‌آلا را لو می دهند

*موج هاي كوچك سطح آب كه بر اثر حركت يا بالا آمدن قزل‌آلا در آب ايجاد مي‌شود

*حباب‌هاي به دليل نامشخص به سطح آب مي‌آيند

*ديدن خود قزل‌آلا (در صورتي كه شرايط مساعد باشند)

با آگاهي از محل استقرار قزل‌آلا در رودخانه، به جاي اينكه به اميد بودن قزل‌آلا در محلي، بي‌هدف به سوي آن محل پرتاب ‌كنيم به سمت محلي پرتاب خواهيم كرد كه قزل‌آلا هست. براي پيدا كردن قزل‌آلا مي‌توان از يك يا چند تا از اين عوامل بهره جست، اما هر يك نياز به مشاهده‌ي دقيق دارند.

تطبيق (استتار) رنگ

قزل‌آلاها براي استتار شدن، رنگ خود را با محيط اطراف تطبيق مي‌دهند. اين زماني اتفاق مي‌افتد كه از محيطي به محيط ديگر با تركيب رنگي متفاوت نقل مكان مي‌كنند. مهارت استتاري قزل‌آلاها نسبتاً بالاست. آنها مي‌توانند خود را با زمينه‌اي كه در آن قرار گرفته‌اند، يكسان كنند، بنابراين ماهيگيران بايد چشمان تيزي داشته باشند. اين توانايي در مواقعي كه قزل‌آلاها احساس خطر مي‌كنند به كمكشان مي‌آيد. جانوران تا زماني كه ثابت مي‌مانند استتارند و از آن لحظه‌اي كه به حركت در‌مي‌آيند از تاثير اين استتار كاسته مي‌شود. قزل‌آلا از اين نکته در استتار آگاه است و وقتي خطري در حال نزديك شدن باشد بي‌حركت مي‌ماند؛ تا وقتي كه خطر آن قدر نزديك گردد كه مجبور به فرار شود. پيدا كردن قزل‌آلاها گاهي اوقات مي‌تواند چالش برانگيز باشد، اما غيرممكن نيست.

نحوه‌ي يافتن قزل‌آلا

يكي از اشتباهات ماهيگيران اين است كه اهميت نيروي ذهن و روانشناسي را به موفقيت در ماهيگيري مربوط نمي‌دانند. براي تبديل شدن به يك ماهيگير موفق بايد روي محيط تمركز داشته باشيد و آن را با دقت زير نظر بگيرید. براي بهبود اين توانايي راه‌هاي مشخصي وجود دارد.

ماهيگيران بايد اطمينان داشته باشند كه مي‌توانند قزل‌آلا را ببينند و از محل استقرار آن آگاه شوند. اين از دانش و تجربه ناشي مي‌شود. در خيلي از موقعيت‌ها اين اطمينان چيزي است كه بين يك روز خوب و بد ماهيگيري تفاوت ايجاد مي‌كند. تمركز بايد طوري باشد كه علاوه بر زیر نظر داشتن سطح بتوان از روي آن تشخيص داد چه در زير آب مي‌گذرد.

هر قسمت از رودخانه ويژگي‌هاي بخصوصي دارد. شناخت ويژگي‌هاي هر قسمت با نگاهي اجمالي و تعيين نحوه‌ي تعامل آب با ديگر عناصر توانايي شما در ماهيگيري را افزايش مي‌دهد. پس از شناخت هر قسمت، مي‌توانيد به دنبال چيزهاي غيرعادي يا چيزهاي باشيد كه در جاي خود نيستند و از وجود قزل‌آلا خبر مي‌دهند. اگر فكر كنيد مي‌بينيد گرفتن قزل‌آلا يك بازي ذهني است.

حركت

در اين بازي براي پيدا كردن قزل‌آلا، حركت يك عامل اساسي است. از آنجا كه حركت يك جاذبه‌ي طبيعي براي چشم می باشد، از ديد ماهيگير حركت مساوي مي‌شود با قزل‌آلا. زماني كه قزل‌آلا حركت مي‌كند و ميزان استتارش كاهش مي‌يابد بهترين زمان براي يافتن آن است. نكته‌ي مهم ديگر اين است كه وقتي قزل‌آلا حركت مي‌كند، شايد نتوانيد آن را كامل  ببينيد. امكان دارد تنها يك شكل، سايه، درخشش نوري در آب و يا قسمتي از بدن آن مثل باله يا دمش ديده شود. پس ذهنتان را براي يافتن اين‌ها آماده كنيد.

حركت = قزل‌آلا

اين فرمول اثبات شده و واقعاً كاراست. به ياد داشته باشيد وقتي در حال مشاهده‌ي قزل‌آلاها از ديدشان پنهان بمانيد، مي‌توانيد به محل‌هايي كه مستقر هستند نزديك شويد و به سمتشان پرتاب كنيد.

اين حركات قزل‌آلا بايد در ذهن ماهيگير تثبيت گردند. قزل‌آلا در حالي كه سعي بر حفظ جايگاه خود دارد دمش را تكان مي‌دهد. اتفاقي كه در اين حالت در آب مي افتد تنها درخششی است لحظه اي و به همين دليل شناخت محيط اطراف آب و داشتن حواسي جمع براي ديدن اتفاقاتي كه در آن اطراف مي‌افتند اين قدر اهميت دارد. انواع ديگر حركت شامل به هم خوردن آب، موج هاي كوچك، توقف و حركت مجدد قزل‌آلا در حين يافتن غذا، و هر گونه حركت دیگری است كه نسبت به شرایط و محیط رودخانه نامتعارف باشد.

در حالي كه قزل‌آلا در حال يافتن و گرفتن غذا است، موج هاي ايجاد شده روي سطح، موقعيت وی و چيزي كه از آن تغذيه مي‌كند را مشخص مي نماید. علاوه بر اين، قزل‌آلا ممكن است به سمت سطح آب حركت كند و سطح آب را بشكند. چنین حرکتی كه موجب مواج شدن سطح آب می شود را بالا آمدن، قزل‌آلا مي‌ناميم. البته يادتان باشد عواملي مثل باد، باران و سرعت جريان مي‌توانند باعث به وجود آمدن يا تغيير امواج روي آب شوند.

انواع بالا آمدن‌هايي كه در صورت تغذيه‌ي قزل‌آلا از سطح به وجود مي‌آيند به شرح زير است:

- بالاآمدن آشكارا، نوعي تغذيه است كه در آب‌هاي سريع امواجی چندطرفه و در آب‌هاي آرام‌تر امواجي به صورت حلقه در محل بالا آمدن باقي مي‌گذارد.

- در بالا آمدن همراه جرعه نوشي يا بوسه، قزل‌آلا طعمه را به درون دهان مي‌مكد و موج كوچك ايجاد شده در اطراف فقط براي مدت كوتاهي باقي مي‌ماند. در اين حالت، هنگامي كه ماهي طعمه را به همراه آب و هوا می بلعد، صدايي توليد مي‌شود كه صداي مکش نام دارد.

- بالا آمدن با ضربه‌ي شديد زماني اتفاق مي‌افتد كه قزل‌آلا براي گرفتن طعمه از آب بيرون مي‌جهد و باعث پاشيده شدن آب در اطراف مي‌گردد. اين مورد در هنگام تغذيه‌ي قزل‌آلاها از موجودات خشكي زي مثل بيد كه نزديك به سطح آب پرواز مي‌كند پيش مي‌آيد.

- تكان تكان خوردن نوعي از بالا آمدن است كه در آن، باله‌ي پشتي و دم قزل‌آلا، در حالي كه طعمه‌ي خود را مي‌گيرد درست بالاي سطح آب مشخص هستند. موجها در دو طرف باله و دم در جريان آب ايجاد مي‌شوند.

تغذيه‌ي آرام از سطح آب نشانه‌اي از قزل‌آلاهاي بزرگ است. قزل‌آلاهاي بزرگ با تجربه و دانايي به سنين بالا مي‌رسند. آنها  اهميت حفظ انرژي را مي‌دانند و انرژي زيادي مصرف نمي‌كنند.

قزل‌آلاها در زمان تغذيه در زير آب، طعمه را درست زير سطح مي‌‌گيرند. اين حالت بالا آمدن زير سطح نام دارد. امواج ايجاد شده در اطراف شبيه به امواجي است كه به موجب بالا آمدن روي سطح ايجاد مي‌شوند و تنها تفاوتشان اين است كه پيش از ايجاد آنها، غذايي روي سطح آب ديده نمي‌شود.

 وقتي قزل‌آلا پس از بالا آمدن در زير سطح آب، به سمت پايين حركت مي‌كند، در جايي كه امواج ايجاد شده نسبت به جريان عمود حركت مي‌كنند برآمدگي كوچكي روي سطح ظاهر مي‌گردد.

- زماني كه قزل‌آلا در حال تغذيه در زير سطح بدن خود را خم و راست مي‌كند و قسمتي از بدنش از سطح بيرون مي‌زند بالا آمدن با پيچ و تاب اتفاق مي‌افتد. در اين حالت سطح آب به مقدار زيادي به هم مي‌خورد.

- قزل‌آلا در حال تغذيه از ميگو، Freshwater Crayfish يا ديگر غذاهاي موجود در بستر رود، سرش رو به پايين است و امكان دارد قسمتي از دمش از آب بيرون بزند. اين حالت ممكن است در آب‌هاي كم عمق به وقوع بپيوندد و با پاشيده شدن آب بر اثر برخورد دم به سطح، چند موج كوچك ايجاد مي‌گردد.

در آب‌هاي آرام و ساكن مي‌توان از بازتاب شيء واقع در سطح براي يافتن قزل‌آلا استفاده كرد. بازتاب‌ها بسته به شرايط حالتي يكسان دارند. اگر قزل‌آلا در زير سطح باشد، بازتاب شيء روي سطح ناصاف مي‌شود و شيء كمي تار يا كج و معوج به نظر مي‌رسد. اين پديده از وجود قزل‌آلا در آن اطراف خبر مي‌دهد.

امكان دارد قزل‌آلا در حال تغذيه از سطح، به ويژه هنگام بالا آمدن همراه با بوسه، مقداري هوا بمكد. قزل‌آلا پس از گرفتن غذا شيرجه مي‌رود و هواي حبس شده پس از خروج از آبشش‌ها روي آب شناور مي‌شود. با توجه به اين حالت مي‌توان وجود و جهت حركت قزل‌آلا را دريافت.

نحوه‌ي یافتن قزل‌آلا در رودخانه

با تمرين، اطلاعات درست و استفاده از نور، مي‌توان قزل‌آلا و يا حداقل قسمتي از بدن آن را در آب ديد. به احتمال زياد با اشكال، سايه‌ها يا حركت‌ها سر و كار خواهيد داشت تا يك شكل كلي قزل‌آلا. پس در آب‌هاي شفاف به دنبال اجزاي بدن ماهي باشيد تا خودماهي و از طريق همان اجزا ماهي را مجسم و شناسايي كنيد.

با دقت مكان‌هايي را بيابيد كه بازتاب و درخشش آب در ديدن محيط داخل آب تداخل ايجاد نمي‌كنند.

انواع مختلفي از اجسام در ساحل، مي‌توانند سايه ايجاد كنند. بنابراين براي از بين بردن درخشش و ديدن آب از محل‌هايي بهره بگيريد كه سايه دارند. بهترين شرايط براي ديدن درون آب، يك روز روشن و بدون باد، حركت آرام جريان و زماني است كه خورشيد درست بالا يا پشت سرتان قرار گرفته است.

بازتاب

بازتاب، نور را مي‌شكند و نقشي اساسي در ميزان موفقيت شما در ماهيگيري دارد. نور مي‌تواند از دقت ديد ماهيگير بكاهد و با موجب شدن خطاي چشمي در تشخيص محل درست قرارگيري قزل‌آلا اشكال ايجاد كند.

مثلاً اگر يك شاخه‌ي كوچك و صاف را در آب بيندازيد، كوتاه، نازك و خميده به نظر مي‌رسد. اگر همين چوب در زاويه‌ي 45 درجه نسبت به سطح آب قرار گيرد، نازك و به شدت خميده به نظر خواهد آمد. با فهميدن نحوه‌ي ايجاد خطاي چشمي، قادر خواهيد بود محل دقيق قزل‌آلا را معين كنيد و تشخيص دهيد جايي كه قزل‌آلا را مي‌بينيد ممكن است جاي واقعی آن نباشد.

سايه‌هاي قزل‌آلا

سايه‌ي قزل‌آلا نيز مي‌تواند ماهيگير را فريب دهد، بخصوص اگر ماهي در عمق پايين‌تر و دور از بستر رود باشد. بنابراين بايد موقعيت خورشيد در آسمان را حساب كنيد. از آنجا كه سايه‌ها با زاويه‌هاي مختلفي روي آب مي‌افتند، محل واقعي قزل‌آلا مي‌تواند از آنچه در ابتدا به نظر مي‌رسد متفاوت باشد.

با ديدن سايه، ابتدا خطي فرضي از خورشيد به طرف سايه در نظر بگيريد. قزل‌آلا در محلي در طول اين خط فرضي قرار خواهد گرفت.

اجزاي قابل مشاهده‌ي قزل‌آلا در آب

تشخیص دهان ماهي در آب آسان است. قزل‌آلا اگر دهانش بسته باشد به خوبي استتار است. اما وقتي دهانش را براي گرفتن غذا باز مي‌كند پيدا كردنش راحت‌تر مي‌شود. داخل دهان قزل‌آلا سفيد رنگ است، بنابراين قزل‌آلا را از روي بازتاب نوري كه از دهانش ساتع مي‌شود مي‌توان در آب ديد.

قزل‌آلا استفاده از دم خود در آب حركت مي‌كند و اين حركت دم،  او را از حالت استتار خارج مي‌كند. لبه‌ي عمودي دم مي‌تواند به عنوان چيزي غيرعادي در آب مورد توجه قرار گيرد و موقعيت قزل آلا را آشكار كند.

قزل‌آلاها ممكن است مثل يك خط در آب هم به نظر بيايند. اين اتفاق زماني مي‌افتد كه نيمه‌ي بالايي ماهي با استفاده از استتار طبيعي با محيط اطرافش يكسان مي‌شود و تنها يك خط باريك از بازتاب نور در كنار بدنش را مي‌توانيد بينيد.

اين خاصيت به خصوص وقتي از يك طرف به طرف ديگر (ساحل رو به رو) و به نوعي بالاي جريان نگاه مي‌كنيد بسيار مفيد است.

تمايل قزل‌‌آلا به سفر

قزل‌آلاها در رودهاي دائمي، مانند آنهايي كه به منظور آبياري يا توليد برق مورد استفاده قرار مي‌گيرند، نسبت به رودهايي كه جريان متغير دارند كمتر سفر مي‌كنند. در آب‌هاي دائمي، آب منظم و دائماً در جريان است و بيشتر در دماي يكساني قرار دارد. در آب‌هاي تند و رودهاي حاصل از آب شدن برف، قزل‌الا در هر فصل مي‌تواند 16 تا 48 كيلومتر را بپيمايد. جالب است كه اين مسير هم به طرف بالا و هم پايين جريان مي‌تواند پيموده شود. بيشتر قزل‌آلاها براي يافتن قسمت‌هايي از رود كه راحت‌تر و امن‌تر است سفر مي‌كنند، اگر چه تغذيه را نيز در نظر مي‌گيرند.

اكثر قزل‌آلاها چند محل استقرار و تغذيه دارند. برخي به سمت بالاي جريان و آب‌هاي خنك‌تر نشات گرفته از آب‌هاي زيرزميني بهاري (كه گاهي اوقات راهشان به رودها و نهرها باز مي‌شود) حركت مي‌كنند. اگر با كاهش ارتفاع آب بر دماي آن افزوده گردد، قزل‌آلاها به سمت پايين جريان و سدها يا آبگيرهاي بزرگ مهاجرت مي‌كنند و تا زماني كه دماي آب به حد مورد نظرشان نرسیده در همانجا مي‌مانند.