قزل آلاي رنگين كمان

نام بيولوژيكي آن Oncorhychus mykiss مي باشد (تا اواخر دهه 80 و پيش از طبقه بندي مجدد، نام آن Salmogaidnerii بود). اين نام از ريشه ی يوناني oncos به معناي قلاب و rynchus به معناي بيني گرفته شده و mykiss نام اين گونه قزل آلا در سيبري است.

قزل آلاهاي رنگين كمان چند ويژگي برجسته دارند كه آنها را به وضوح از گونه هاي ديگر متمايز مي كند. با اينكه به رنگ هاي متفاوتي دیده می شوند، حالت رنگين كماني هميشه وجود دارد. در اين گونه قسمت فوقاني بدن زيتوني قهوه اي کمرنگ و قسمت تحتاني نقره اي است و لكه هاي سياهي روي سر، بدن، باله ی پشتي و اطراف دم وجود دارد. به علاوه در طول خط هاي جانبي، رگه اي صورتي يا قرمز مانند و در اطراف پوشش آبششی سايه اي قرمز رنگ ديده مي شود. دم آنها كمي دوشاخه، سرشان بدون نوك و آرواره شان كوتاه است.

اين گونه از قزل آلاها در دوسالگي و پیش از آن از تناسب بدني خوبي برخوردارند اما قزل آلاهاي مسن تر تركيب نسبت متفاوتي دارند، به خصوص نرها كه فك پاييني شان جلو آمده است. در فصل تخم ريزي، رگه ی صورتي یا مایل به قرمز خط هاي جانبي قرمز خوني پررنگ مي شود. وزن يك قزل آلاي رنگين كمان بالغ در نهرها به 500 تا 900 گرم و در رودهاي بزرگ به 7 تا 8 كيلو مي رسد.

رنگين كمان ها شناگران قابلي اند و زياد هم مي خورند. با اينكه کلا قزل آلاها شناگران سریعی نيستند، رنگين كمان ها به هيچ وجه كند نمی باشند. اگر بترسند بسته به ميزان سلامتي، دماي آب و اينكه اخيرا چه قدر با سرعت شنا كرده اند، مي توانند مسافت هاي كوتاهي را با سرعت سر سام آوري بپيمایند.

سرعت قزل آلاها بر اساس مسافتي كه در هر ثانيه برحسب فوت مي پيمايند (مساوي با طول بدن آنها بر حسب اينچ) اندازه گيري مي شود. مثلا يك قزل آلاي 3 اينچي مي تواند تقريبا 3 فوت در هر ثانيه (3 كيلومتر در هر ساعت) و يك قزل آلاي 12 اينچي می تواند 11 فوت در هر ثانيه (بيش از 8 مايل در ساعت، يعني با سرعت 13 كيلومتر بر ساعت) شنا كند كه ارقام چشم گيري براي يك ماهي هستند.

قزل آلاي رنگين مان خوشمزه و به روش هاي مختلفي قابل طبخ است. يا دتان باشد در عوض يك وعده ی غذايي عالي، بايد آمادگي يك نبرد خوب در هنگام ماهيگيري را داشته باشيد. اين گونه از ماهي وقتي به قلاب مي افتد مهارت هاي آكروباتيك چشم گيري به نمايش مي گذارد و مي تواند حواس شما را در حين ماهيگيري پرت كند.

 Steelheadنوع خاصي از رنگين كمان است كه بيشتر عمر خود را در دريا مي گذارند اما براي تخم ريزي به نهرها و رودها باز مي گردد. اين گونه اغلب به اقيانوس كوچ مي كند و سال ها در شرايط مساعدتري كه به رشدش كمك مي كند مي زيد. برخي از نام هاي ديگر قزل آلاي رنگين كمان، Eagle Lake, Royal Silver Shasta ،Kern River  وKamloops  است. هر كدام از اينها يك نام علمي هم دارند:

Royal Silver - Salmo gairdnerii regalis, Eagle Lake - Salmo gairdnerii aquilarum, Kamloops - Salmo gairdnerii Kamloops, Kern River - Salmo gairdnerii gilberti,

Shasta - Sahno gairdnerii stonei, Steelhead - Salmo gairdnerii gairdnerii

با اينكه طول عمر رنگين كمان بين چهار و پنج سال است، مواردي به ثبت رسيده كه نشان مي دهد به هفت يا هشت سال هم مي توانند بر سند (اگرچه سنین پیری آنهاست). قزل آلاهای رنگين كمان اولين بار وقتي به 30 تا 35 سانت مي رسند تخم ريزي را انجام می  دهند. آنها معمولا بيش از سه بار تخم ريزي نمي كنند و اين، زمان لازم برای خروج ماهي جديد از تخم و آغاز دوباره ی چرخه ی حیات را فراهم می کند. قزل آلاي رنگين كمان بومي ناحيه Pacific Basin است.

قزل آلاي قهوه اي

اين گونه از روي نام عملي اش Salmo Trutta هم شناخته مي شود. Trutta معادل لاتين trout است. ويژگي هاي اين گونه، رنگ قهوه ای يا زيتوني قهوه اي تيره تر در قسمت فوقاني، رنگ نقره اي در قسمت تحتاني، لكه هاي سياه بزرگ در اطراف سر، بدن و باله پشتي و لكه هاي قرمز يا نارنجي در اطراف خطوط جانبي است. در اين گونه برخي از لكه ها با هاله ای احاطه شده اند. قزل آلاهاي قهوه اي دمي مربعي شكل و آرواره اي بلند دارند و سرشان از رنگين كمان نوك تيزتر است.

 طول عمر آنها از رنگين كمان ها بيشتر و در حدود 10 سال است، اگرچه مي توانند چند سال بيشتر هم عمر كنند. آنها تا سال 1758 بومي آبهاي اروپا بودند و از آنجا به نقاط ديگر آورده شدند.

بعضي از قزل آلاهاي قهوه اي در درياچه ها، خيلي كمرنگ هستند و كناره ها و شكمشان رنگي نسبتا نقره اي دارد. قزل آلاهاي دريا گريزي كه به رودهاي مشخصي باز مي گردند، تقريبا نقره اي و به Steethead شبيه اند و ممكن است لكه هاي قرمز را نداشته باشند. پولك هاي قزل آلاي قهوه اي به نسبت بزرگ اند و به آساني ديده مي شوند، اگر چه در ماهي هاي مسن تر ممكن است در پوست فرو روند و ديدنشان سخت شود. قزل آلاي قهوه را غالبا ماهي ماهيگيران مي نامند، چون اين ماهي ها شديدا محتاط هستند و صيد آنها مي تواند بسيار چالش بر انگيز باشد. اين خصیصه باعث مي شود قزل آلاهاي قهوه اي می توانند نسبت به ديگر گونه ها راحت تر از دست شكارچيان بگريزند و به همين دليل است كه مستعد عمر طولانی تری هستند.

قزل آلاي بروک

نام علمي آن Salvelinus fontinadis است. Salvelinus از معادل کهن char ، یعنی sailbing به معناي سالمون كوچك و fontinalis به معناي زندگي در بهار گرفته شده است. اين گونه از قزل آلاي در واقع عضوي از خانواده ی Char (قزل آلا های نهری) مي باشد كه شامل Char Atlantic و Great Lake  Char  نيز مي شود.

قسمت فوقاني بدن اين ماهي زيتوني قهوه اي تيره و قسمت تحتاني آن زيتوني شبه نارنجي است. لكه هاي كمرنگي روي سر، بدن و دم ديده مي شود. ويژگي كه اين ماهي را از ديگر قزل آلاها متمايز مي كند شكل هاي غير عادي کرم مانند روي پشت و باله پشتي است. بعلاوه باله هاي شکمی و معقدي حاشیه هاي پهن و رو به جلو دارند. دم شديدا دوشاخه و آرواره هاي بزرگند و تا آن طرف چشم ادامه دارند. گونه هاي دريا گريز قزل آلاي Brook ،  Coasterو  Brooky ناميده مي شوند.

قزل آلاهاي بروك با عمر پنج سال به بالا پير شناخته مي شوند. طول متوسط آنها 25 تا 30 سانت است اما صید بروک هاي 50 سانتي نيز به پشت رسيده است. به عنوان نمونه بزرگترين بروك كانادا با وزن 5/6 كيلوگرم در سال 1916 در رودخانه Nipigon در اونتاريو صيد شده است.

اين قزل آلا بومي آبهاي آمريكاي شمالي است.

قزل آلاي Cutthroat

نام علمي آن Onorchynchus clarki است. Onorchynchus از ريشه هاي يوناني onkos به معناي قلاب و rynchos به معناي بيني و clarki از  Captain W. Clarkكه به خاطر سفر تحقيقاتي Lewis and Clark شناخته شده مشتق شده است.

بدن اين ماهي زيتوني قهوه است و سر، بدن، باله ها و دم با لكه هاي سياه  پوشيده شده اند. همچنين لكه هايي نيز در زير خطوط جانبي وجود دارند كه به طرف دم زياد مي شوند. در اين گونه قزل آلا رگه هایي به رنگ نارنجي مايل به قرمز (Cutthroat) در زير آرواره وجود دارد. دم تا حدودي دوشاخه می باشد، سر گرد و آرواره كشيده و بلند است.

قزل آلاهاي Cutthroat حدود هفت سال يا بيشتر عمر مي كنند. آنها يك تفاوت عمده با گونه هاي دیگر خانواده سالمون دارند: فقط يك بار در سال تخم ريزي مي كنند. این گونه نيز بومي آبهاي آمريكاي شمالي است.